24 januari 2023

Een tijdje terug werd ik door het Algemeen Dagblad geïnterviewd voor de week tegen eenzaamheid. Na even nadenken heb ik besloten om mijn ervaring te delen als het gaat over het gevoel van eenzaamheid. Iets wat ook ik zeker heb ervaren als gevolg van mijn hersenletsel.

Het is wel bekend dat hersenletsel en prikkels nu niet bepaald de beste combinatie vormen. Nu moet ik zeggen dat ik drukke omgevingen en veel prikkels niet vermijd en ik, als ik iets het waard vind, er absoluut wel een paar off-dagen voor over heb, want die horen er dan ook zeker bij. Dagen van niks kunnen en invaliderende vermoeidheid.

Maar gevoelens van eenzaamheid heb ik ook zeker gekend. Ondanks dat ik drukke plekken of uitjes niet altijd wilde mijden en echt wel mee wilde doen, kon het vaak ook gewoon niet. Zeker niet in de tijd dat ik nog op school zat. Ik had mijn handen zo vol aan school en later aan werk, dat mijn sociale netwerk steeds kleiner werd. Ik had de energie niet meer om na een drukke school of werkweek ook nog te kunnen socializen met vrienden en vriendinnen.

Ik moet zeggen dat ik nu vijftien jaar na het oplopen van mijn hersenletsel veel meer inzichten heb en het ook beter kan uitleggen aan de vrienden die ik nu heb en ook veel duidelijker communiceer over waarom ik soms niet mee kan gaan en ook aangeef wat de echte reden is, in plaats van een makkelijke smoes, omdat je soms ook echt wel een beetje ‘uitlegmoe’ bent. De mensen die nu om mij heen staan, betrek ik steeds wat meer bij mijn leven met hersenletsel. Dat inzicht kreeg ik door gesprekken met mijn thuisbegeleider voor N.A.H.

Voorheen zag ik dat betrekken totaal niet zitten. Bang dat anderen me zouden gaan zien als iemand met een beperking of zielig zouden gaan vinden. Terwijl: hoe meer ik mensen betrek bij het stukje hersenletsel, hoe meer begrip er komt. Wat mij is opgevallen na mijn artikel, is dat mensen vaak echt geen idee hebben. Zo kreeg ik vaak de reactie van mensen om mij heen; ‘Ik wist dit helemaal niet’. Of ‘Ik wist wel dat je hersenletsel hebt, maar niet dat dit zo’n impact heeft’. Of ‘Je hebt het wel eens verteld, maar als ik het lees, komt het toch even heel anders binnen’.

Terwijl ik juist dacht: mensen weten het toch, want ik heb het verteld. Maar blijkbaar kwam dat niet genoeg binnen. Je ziet niets aan de buitenkant, dus is het ook niet tastbaar.

Begrip kun je niet afdwingen. Hersenletsel maakt plannen lastig. De kans dat je op het laatste moment afzegt is groot. Elk moment van de dag is anders. Het gaat vaak niet om het niet willen, maar het niet kunnen.

Ik heb ervaren dat de juiste mensen echt wel op je pad komen en ook blijven. Alleen de echte vrienden blijven over en die zijn er ook in goede en minder goede tijden. Zij nemen je helemaal zoals je bent en met mijn hersenletsel erbij. Ik denk dat ik dit stuk begrip ook wel mede bij hen heb gecreëerd, omdat ik meer over mijn hersenletsel ben gaan praten en ook meer ben gaan uitleggen naar de mensen die dichtbij staan. Hen betrek ik meer in mijn wereld. En absoluut komt het nog regelmatig voor dat ik helemaal overloop. Het onderhouden van sociale contacten is vaak het eerste dat afvalt, om mijn hoofd boven water te houden en weer terug op de rit te komen.

Het verschil met nu en vroeger is dat ik kort een standaard-appje naar een vriendin stuur: ‘Ik ben even heel hard aan het werk om mijn overprikkelde brein even rustig te krijgen, maar hoop dat ik binnen vijf werk dagen weer contact op kan nemen!’ En net met dat ene appje creëer je even het begrip en de tijd en ruimte voor jezelf.

Ook plan ik mijn sociale activiteiten nu meer in, iets wat ik onwennig vond toen mijn begeleider van Professionals in NAH hiermee aankwam, maar achteraf is dit heel helpend. Zo heb ik elke week één avond waarop ik even vrienden spreek en contact heb. Dit kan zijn: iets leuks doen, gezellig even bij elkaar langsgaan of bijvoorbeeld bellen of facetimen als de energie het toelaat.

Op mijn artikel heb ik heel veel lieve reacties gekregen en door dit interview te geven hoopte ik een taboe onder jongeren en eenzaamheid te doorbreken. Ik denk wel dat dat is gelukt.

Ik kreeg heel veel berichten van herkenning in diverse leeftijdscategorieën, maar ook kreeg ik berichten van mensen die niet per definitie geen mensen om zich heen hebben, maar geen aansluiting voelen en zich dan alsnog eenzaam voelen. Ik heb gezien dat eenzaamheid zeker niet iets is wat je alleen ervaart en dat het ook absoluut niet iets is om je voor te schamen. Na het interview zijn de vriendschappen die ik had alleen nog maar hechter geworden. En dat gun ik iedereen die zich eenzaam voelt.

Ook al voel je je alleen; je bent het absoluut niet!

Valesca Paans

Valesca Paans (1995) kreeg in 2006 de ziekte A.D.E.M. Dit houdt in dat er ontstekingen ontstaan in je hersenen, ruggenmerg en oogzenuw. In haar blogs voor Revalidatie Magazine deelt ze haar ervaringen.

Gerelateerde blogs