Terwijl ik op een camping in zonnig Frankrijk, wijnstreek Bourgogne, zit te schrijven, denk ik terug aan mijn laatste spreekuur voor mijn vakantie.
Samen met de orthopedisch schoenmaker had ik die ochtend elf plekken die, zoals meestal het geval is, al weken van tevoren gevuld zijn. In de week zelf belden er twee mensen af, met een goede reden. Op de ochtend zelf zijn er vier niet verschenen, dus uiteindelijk hebben we maar vijf mensen gezien. Het rendement van dit spreekuur was 5/11, dus minder dan 50 procent! Ontzettend zonde van de onbenutte capaciteit.
Maar wat is hierin eigenlijk de rol en de verantwoordelijkheid van de patiënt?
In het ziekenhuis en in de landelijke media gaat het over het zorginfarct; de zorgvraag neemt toe en het zorgaanbod neemt af. Het eerste vanwege vergrijzing, betere zorg waardoor mensen ouder worden en langer zorg consumeren. Het tweede vanwege toenemende werkdruk, leidend tot uitval, nog hogere werkdruk, nog meer uitvallers. In elk ziekenhuis is men bezig om deze catastrofe een halt toe te roepen. Met de juiste zorg op de juiste plek, digitalisering van de consulten et cetera, met als doel maximale benutting van de schaarse zorgcapaciteit. Maar wat is hierin eigenlijk de rol en de verantwoordelijkheid van de patiënt?
Mensen kunnen tegenwoordig via het digitale portaal hun afspraken inzien, vaak ook maken trouwens. Ze krijgen hun afspraak per brief thuis gestuurd en krijgen één dag vóór hun afspraak een herinnering per sms. Dan nog zijn er mensen die aangeven niks te weten van hun (gemiste) afspraak. Als ik bij de tandarts vijf minuten te laat ben, moet ik een nieuwe afspraak maken en krijg ik een rekening voor de (te late dus gemiste) afspraak. Gelukkig nooit gebeurd, maar wel de regels.
In het ziekenhuis heeft te laat of niet opdagen op een afspraak vaak geen consequenties. Mensen die te laat komen, worden meestal nog gewoon gezien, niet zelden ten koste van de lunchpauze of administratietijd van de arts. En no-show-factureren kennen we niet.
Ik vraag ons secretariaat tegenwoordig om de niet verschenen mensen te bellen met de vraag of ze behoefte hebben aan een nieuwe afspraak. Voorheen stuurden we, zonder bellen, gewoon een nieuwe afspraak. Hier is dus nog wel winst te behalen qua benutting van zorgcapaciteit, toch hoor of lees je hier nooit iets over. Ligt dat aan de ‘kwetsbare’ positie van de patiënt, die in bescherming moet worden genomen zoals ook voetgangers in het verkeer? Ligt het er aan dat lage sociaal economische positie en matige gezondheidsvaardigheden aan elkaar gerelateerd zijn en dat we dit merken in de wijk waar het ziekenhuis staat waar ik werk? Is onze informatie dan wel voldoende begrijpelijk voor de doelgroep en hoe kunnen we dit verbeteren als het onvoldoende is? Of leggen we dan toch wel weer veel verantwoordelijkheid bij het ziekenhuis en niet bij de patiënt? Is de mens in het algemeen te verwend geworden, met levering de volgende dag als je een product vóór middernacht online besteld hebt (en supermarktartikelen zelfs binnen een kwartier per fietskoerier)? Straalt dit verwachtingspatroon uit naar het ziekenhuis, waar je weken of helaas zelfs maanden op een afspraak moet wachten? Hoe gaan andere ziekenhuizen hiermee om?
Ideeën zijn welkom
In onze patiëntenraad zit (helaas) nog geen afspiegeling van de bewoners in de wijken rondom het ziekenhuis, hoe komen we tot een goede afspiegeling en horen we de geluiden van mensen met diverse culturele achtergronden? En hoe betrekken we de minder digitaal- en gezondheidsvaardige mensen?
We zullen toch gezamenlijk met alle ziekenhuizen en hun patiënten moeten optrekken om dit zorginfarct te kunnen dotteren. Ideeën zijn welkom.
