Mini-interviews | DCRM 2025
Wat is zinvolle revalidatiezorg voor patiënten? Het woord zinvol betekent dat het iets toevoegt en past bij iemands situatie. Maar hoe weet je eigenlijk wat past? Een kledingstuk wat te klein is of te groot kun je naar de kringloop brengen, maar zorg niet. Het patiëntenperspectief helpt ons te begrijpen dat revalidatiezorg voor iedereen anders is, net als de waarde die het toevoegt.
Om te weten wat zinvolle zorg is die waarde toevoegt voor de patiënt, is écht luisteren belangrijk. Veel professionals denken dat ze samen met de patiënt beslissen, maar onderzoek toont aan dat dit vaak niet het geval is. Alleen samen kunnen we afwegen wat te doen én wat te laten en daarmee less is more mogelijk maken.
Onnodige zorg
In 2024 bleek uit een onderzoek onder het Zorgpanel van Patiëntenfederatie Nederland – waar bijna 11.000 patiënten aan deelnamen – dat in de voorgaande twee jaar 41% van de respondenten onnodige zorg heeft ervaren. Daarbij gaat het om onnodige controle- en/of vervolgafspraken (19%), onnodige diagnostiek (9%), onnodige therapie of operatie (7%), onnodige medicatie (18%) of te veel medicatie (20%). In onderstaande figuur staan de ervaringen van de respondenten weergegeven.
Een van de ontwikkeltrajecten binnen ZE&GG focust zich op het veilig stoppen met zorg die geen waarde toevoegt voor de patiënt én die ook niet bewezen effectief is, het less is more traject.
Zinvolle zorg is in mijn ogen zorg die een positief effect heeft op het welzijn en leven van de ontvanger van de zorg (patiënt) én die is afgestemd op diens unieke persoonlijke situatie en voorkeuren. Besluiten over de te ontvangen en verlenen zorg dienen tot stand te komen door middel van een zorgvuldig proces van Samen Beslissen. De zorg is sterk geprotocolleerd, waardoor helaas regelmatig zorg wordt verleend die door de ontvangers (patiënten) als onnodig wordt gezien. Als ik een zorgvraag heb, is het voor mij van belang om, samen met mijn zorgverlener, antwoorden te krijgen op de volgende vragen:
- Wat is er aan de hand?
- Wat zijn de (diagnostische en/of behandel) mogelijkheden? (Niets doen is ook altijd een mogelijkheid!)
- Wat zijn de voor- en nadelen van die mogelijkheden?
- Wat betekent dat voor mij?
Als er over bovenstaande vragen helderheid is, wil ik graag samen met mijn zorgverlener een besluit nemen over de zorg die aan mij wordt verleend.
Niels Vrind
Adviseur Patiëntbelang bij Patiëntenfederatie Nederland, lid Less is more stuurgroep ZE&GG
Diagnose: osteogenesis imperfecta
Zorg op maat
Zinvolle revalidatiezorg vat ik in één zin samen: zorg op maat, geleverd door professionals die gespecialiseerd zijn in mijn aandoening, mitochondriële myopathie, een spierziekte.
Zo’n oneliner vraagt natuurlijk om uitleg.
De afgelopen jaren heb ik verschillende revalidatietrajecten gevolgd. Aanvankelijk volgde ik een traject waarin ik leerde omgaan met mijn ziekte en opnieuw balans vond tussen belasting en belastbaarheid. Dit was echte zorg op maat, aangeboden door een gespecialiseerd revalidatiecentrum. Het heeft mij daadwerkelijk wat gebracht en op weg geholpen in het leven met een spierziekte.
Ook meedenken in wetenschappelijk onderzoek als patiënt heeft voor mij grote meerwaarde. Opnieuw blijkt hier de grote waarde van specialisten binnen de revalidatie die echt grip willen krijgen op de mechanismen en naar mogelijkheden kijken ondanks een aandoening.
Later ben ik gestart met hydrotherapie bij een lokale fysiotherapeut in de eerstelijnszorg. Dit liep echter al snel mis: als zestigjarige werd ik in een groep met tachtigplussers geplaatst. Je zou denken: wat de ‘oudjes’ kunnen, moet ik zeker ook aankunnen. Maar in plaats van hulp van de zwaartekracht werd juist de weerstand van het water opgezocht. Voor mij was dit veel te zwaar, waardoor de balans tussen belasting en belastbaarheid volledig verstoord raakte. Kortom, een traject met goede bedoelingen, maar er ontbrak specialistische kennis en zorg op maat.
Klaas
Diagnose: spierziekte; revalidatiecentrum Klimmendaal – volwassenrevalidatie
Less is more zinvolle gedachte
Het is een uitdrukking waarbij ik in eerste instantie recalcitrant word en denk ppfff gaan we weer, minder geld en minder zorg. Gewoon een marketingtruc om weer bezuinigen door te voeren. Al sinds ik in de rolstoel zit hoor ik ieder jaar dat de zorg te duur wordt, en het zo niet verder kan. Het moet goedkoper!
Maar zou je de revalidatiezorg anders kunnen inzetten waardoor de degene die de zorg ontvangt beter geholpen is en het ook nog eens minder kost? Net zoals de controles bij mensen met een Barrett-slokdarm.
In de revalidatiezorg is revalideren voor iedere persoon anders, geen laesie is hetzelfde. Daarin zie ik geen less is more. Integendeel, ik zou revalideren weer willen uitbreiden om mensen tijdens de revalidatie weer sterker te maken voor een zinvol leven. Less is more zou ik zoeken in gecentraliseerde zorg met in iedere gemeente dezelfde regels, vergoedingen en overzicht in een gecentraliseerd systeem. Maak het makkelijker en financieel interessanter om weer aan het werk te gaan. Less uitkeringen en meer zelf verdiencapaciteit, eigen verantwoording en ontwikkeling. Laten we minder regels maken, minder bureaucratie, geef ruimte aan inclusie en een menselijkere samenleving. Daar zit volgens mij de echte less is more zinvolle gedachte.
Emile
Diagnose: dwarslaesie; Maartenskliniek – volwassenrevalidatie
Echt gezien worden in de revalidatiezorg
Tijdens mijn revalidatie heb ik ervaren hoe belangrijk het is dat zorgverleners écht oog hebben voor jou als mens. In mijn traject sloten de gestelde behandeldoelen vaak niet aan bij mijn eigen behoeften. Lange tijd werd niet (h)erkend dat mijn klachten voortkwamen uit Niet-aangeboren hersenletsel (NAH). De voortdurende doorverwijzingen op zoek naar antwoorden maakten me wanhopig en onzeker.
Pas toen ik op de juiste plek kwam en met aandacht en geduld werd benaderd, voelde ik me echt gehoord. Toch waren de multidisciplinaire overleggen erg belastend: te veel mensen, te veel prikkels. Wat mij wél hielp, waren de individuele gesprekken met behandelaren en de contacten met andere patiënten. Dit sloot aan bij mijn vragen en hielpen mij om mijn klachten beter te begrijpen. Dat gaf me motivatie én handvatten om mijn leven praktisch aan te passen, bijvoorbeeld door beter om te gaan met mijn belastbaarheid.
Goede revalidatiezorg betekent voor mij: gezien worden als mens, niet als diagnose of classificatie. Zorg die helder en gestructureerd is, maar ook flexibel genoeg om mee te bewegen met de verschillende fasen van herstel. Pas dan kan herstel echt beginnen.
Bonny
Diagnose: multitrauma met NAH; UMCG, Centrum voor Revalidatie – kinderrevalidatie
Gerelateerde artikelen NTR
Complexe problemen vragen niet om expertise maar om vakmanschap
Netwerkzorg als fundament voor passende revalidatie
‘Kiezen iets niet te doen’
Doelmatigheid in de loophulpmiddelenzorg
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Dit is waarom de Sint Maartenskliniek steeds meer operaties in eigen huis laat uitvoeren
Vogellanden geeft Zwolle en omgeving een gezondheidsboost
Het plannen van complexe zorg? Dat kan eenvoudiger, vinden ze in Groningen
