Durf, vrijheid, plezier. Surftherapie doet veel met mensen met niet aangeboren hersenletsel. Omdat de initiatiefnemers van Stichting Surftherapie.nl zelfs herstel van functies zien, onderzoeken ze nu de effecten.
Vrij!’ De woorden die Stella (25) tot haar beschikking heeft, zijn genoeg om uit te drukken hoe ze zich voelt. Ze richt haar krachtige blik op de woeste golven. Water in de haren, zout op de lippen. Brede lach. Langzaam loopt ze vanaf de zee naar de lagune. De verslaggever houdt haar linkerarm vast, de arm die ze nog wél volledig voelt. Door de lagune zwemt ze naar het strandpaviljoen van evenementenorganisatie De Jongens uit Schoorl. Daar kan ze zich omkleden, warm worden en nagenieten.
Zojuist heeft Stella voor de derde keer meegedaan aan surftherapie. Op een Stand Up Paddle (SUP) board werd ze door revalidatiearts Tijs van Bezeij en vier vrijwilligers de zee in geduwd, op zoek naar een krachtige golf. Telkens wierp ze zelf haar rechterbeen op het board en bracht zich op haar knieën in balans. Ze kreeg alleen hulp als ze dat wilde. Toen Tijs en zijn team dachten een mooie golf te zien en op het punt stonden het board en Stella een duw te geven, zei ze hard ‘Nee’. Haar knie gleed weg. Even later was het moment daar. Tijs, ervaren surfer, zag een steile golf en telde af. Daar ging ze. De armen wijd, de linker iets meer uitgestrekt dan de rechter. Op een smalle plank moest Stella goed druk geven om de balans te behouden. En zo gleed ze wel tien keer richting het strand. Vrij. Soms viel ze halverwege in het water of wierp een golf haar hele crew omver.
Wat de zee in petto heeft en hoe het board reageert, is onvoorspelbaar. Het maakt de intensieve activiteit uitdagend. Oprichter Tijs kwam een paar jaar geleden op het idee, toen hij ging surfen en een zwaar aangedane jongen en zijn fysiotherapeut tegenkwam. De therapeut vroeg of zijn revalidant mee mocht. De jongen kon niet veel, maar liggen op het board ging prima. Tijs betrok vervolgens meer revalidanten. Er kwamen surfdagen met steeds meer animo. Alles groeide tot een stichting die geheel op vrijwilligers drijft, regelmatig surfsessies houdt en kleine wonderen bespeurt. Een jongen die met zijn aangedane linkerhand ineens zijn board vasthoudt, iemand met een enorm neglect die plots wél balans kan vinden; het zijn bijzondere gewaarwordingen. Bij surfen is acute actie geboden. Het lichaam doet een beroep op automatismen. Er is geen tijd om na te denken. ‘Blijkbaar wordt een ander onderdeel van de hersenen aangesproken’, zegt deelnemer Vincent (36), die door een auto-immuunziekte zijn hockeystick niet meer kan vasthouden. ‘Maar boarden ging prima. Ik kan heel veel niet meer, maar dit wel!’ Tijs van Bezeij kijkt hem tevreden na. ‘Mensen hebben een duwtje nodig.’ De revalidatiearts werkt toe naar een community waarin revalidanten volop participeren en nieuwe deelnemers begeleiden.
Voor Stella regelt Tijs een werkervaringsplek bij De Jongens uit Schoorl. Tot twee jaar geleden stond ze midden in het Amsterdamse studentenleven. Na een hersenbloeding door een onontdekte aangeboren afwijking raakte ze deels verlamd en verdween haar spraak. Na elf maanden revalidatie bij De Hoogstraat en in een intensief traject bij het Daan Theeuwes Centrum komen functies terug. Lopend uit het water beseft ze wat ze is kwijtgeraakt. ‘Allemaal mannen helpen. Maar ja, vroeger alleen.’ Op de vraag hoe het ging, verschijnen toch weer die blik en haar lach. ‘Super! Op de knieën. Niet bang. Gaan de banaan!’ Waar ze in het begin angst kende en op haar buik gleed, is ze nu niet meer te stoppen. Ook thuis merkt ze vooruitgang. Haar rechterbeen doet weer mee als ze danst. Helaas kan ze door de winter pas volgend jaar weer op het board. ‘Jammer!’ In de toekomst wil Tijs winter-surfweken in het buitenland organiseren, zodat er geen periode van stilstand is. Stella kan niet wachten, niet alleen met surfen. Nu woont ze nog bij haar ouders. Fijn, maar: ‘Ik wil verder kijken.’ Terug naar Amsterdam, tussen haar vriendinnen. Stella wil haar eigen leven. Surftherapie helpt haar vooruit.
Beeld: Inge Hondebrink