Patiënten met de zenuwaandoening neuralgische amyotrofie hebben een verstoorde aansturing van de schouder en arm vanuit de hersenen. Dat speelt een rol bij de restklachten die deze patiënten ondervinden. Met specifieke fysio- en ergotherapie verbetert de armfunctie, concludeert Renee Lustenhouwer van het Radboudumc in haar proefschrift.
Je hebt er misschien nog nooit van gehoord, maar toch hebben naar schatting ruim 17.000 Nederlanders per jaar er last van: Neuralgische amyotrofie. Het is een zenuwaandoening die zorgt voor aanvallen van extreme pijn en verlamming van spieren in de schouder, arm en/of hand. Er is weinig bekend over de oorzaak, maar een combinatie van een afweerreactie tegen zenuwen en fysieke belasting van de arm en schouder speelt een rol. Daarom komt het ook vaker voor bij mensen die veel sporten of zwaar lichamelijk werk doen.
Door de klachten gaan patiënten hun arm en schouder anders bewegen. En daar schuilt weer een ander probleem in: twee derde houdt na de aanval namelijk afwijkende bewegingspatronen. Hierdoor kunnen patiënten hun arm niet goed bewegen, blijven ze pijn houden en raken ze snel vermoeid. Renee Lustenhouwer van de afdeling Revalidatie zocht naar oorzaken en behandelingen van deze langdurige afwijkingen.
Verkeerd geprogrammeerd
Lustenhouwer: ‘Hoewel de zenuwen en de spieren van deze patiënten, zeg maar de “hardware”, na een tijd grotendeels hersteld zijn, blijft de beweging van de arm en schouder afwijkend. Daarom dachten we: Misschien zit het hem in de “software”, de aansturing vanuit de hersenen.’ De onderzoekers brachten met een MRI-scanner de hersenactiviteit van patiënten met deze restklachten van neuralgische amyotrofie in kaart. En ze voerden dezelfde metingen uit bij gezonde vrijwilligers. In zo’n scanner mag je niet bewegen, dus werden de deelnemers gevraagd bepaalde bewegingen in te beelden. De hersenactiviteit is daarbij namelijk heel vergelijkbaar met die bij echte bewegingen.
En wat bleek: de aansturing vanuit de hersenen was inderdaad verstoord bij de patiënten. Zo waren bepaalde hersengebieden veel minder actief. ‘Je kunt stellen dat de hersenen bij deze patiënten tijdens en vlak na de aanval op een verkeerde manier geprogrammeerd zijn’, vertelt Lustenhouwer.
Betere armfunctie
Is dat programma dan weer te “resetten”? ‘Ja’, zegt Lustenhouwer. ‘Door specifieke fysio- en ergotherapie kunnen patiënten de bewegingen weer op de juiste manier aanleren.’ Lustenhouwer vergeleek de effecten van dit speciale revalidatieprogramma met die van reguliere zorg. De resultaten waren positief: Na zeventien weken behandeling was de armfunctie van patiënten die de specifieke revalidatie ondergingen verbeterd vergeleken met patiënten die reguliere zorg ontvingen.
‘Het is heel belangrijk dat we hebben laten zien dat er in de hersenen van deze patiënten iets veranderd is waardoor ze klachten houden’, aldus revalidatiearts Jan Groothuis, één van de onderzoeksleiders. ‘Daardoor begrijpen patiënten het beter, en snappen ze ook dat specifieke therapie nodig is voor het opnieuw aanleren van bewegingen.’
Groothuis en zijn collega’s zijn druk bezig met het breder uitrollen van het revalidatieprogramma. Zo verzorgen ze scholingen voor fysio- en ergotherapeuten in Nederland. Ook heeft de afdeling regelmatig buitenlandse patiënten over de vloer voor deze behandeling. ‘Uiteindelijk gaan alle patiënten met langdurige klachten van neuralgische amyotrofie hiervan profiteren’, stelt Groothuis.
Bekijk meer promotieonderzoeken op onze pagina Promoties en Oraties.
