Mini-symposium | DCRM 2025
In navolging op het mini-symposium ‘Inzichten in behandelingen en uitkomsten van revalidatie: Op naar waardegedreven revalidatiezorg’ tijdens het afgelopen DCRM, belichten wij in dit artikel de actuele ontwikkelingen rond passende zorg binnen de medisch specialistische revalidatie (MSR). We hopen de lezer te inspireren om hiermee zelf aan de slag te gaan!
Auteurs
DR. D.M. (DIANA) OOSTERVEER
Revalidatiearts en senior onderzoeker, Basalt, Alphen aan den Rijn
PROF. DR. R.M. (RENSKE) VAN DEN BERG-VOS
Neuroloog, OLVG en bijzonder hoogleraar Vasculaire Neurologie, Amsterdam UMC
S. (SANNE) HEINTZBERGEN MSC
Directeur Stichting Revalidatie Impact, Utrecht
M. (MIRNA) VAN STRATEN MSC
Programmamanager Revalidatieregister, Utrecht
DR. J.A. ( JORIS) DE GRAAF
Revalidatiearts en clinical scientist, afdeling Revalidatie, Fysiotherapiewetenschap & Sport, UMC Utrecht
Passende zorg omvat de concepten ‘samen beslissen’ en ‘waardegedreven zorg’. Samen beslissen verwijst naar het proces waarbij de zorgverlener en de patiënt samen een beslissing nemen over een behandeling.1 Waardegedreven zorg wordt gedefinieerd als ‘voor de patiënt de best mogelijke zorg te bieden in een aanvaardbare of betere verhouding tot de werkelijk gemaakte kosten’.2 In dit artikel belichten we hoe passende zorg in de praktijk vorm krijgt aan de hand van de actuele initiatieven: voor ‘samen beslissen’: de CVA-keuzehulp, en voor ‘waardegedreven zorg’: het Revalidatieregister, Revalidatie Impact Scores en het REVION CVA-verbeterteam.
Tijdens het DCRM werd ook het MUREVAN-project besproken, waarin onderzocht is welke patient-reported outcome measures (PROMs) geschikt zijn om revalidatiebehandelingen te evalueren, en daarmee onderdeel te kunnen uitmaken van waardegedreven zorg. Voor nadere informatie hierover verwijzen we naar het adviesrapport Generieke PROMs in de revalidatiezorg.3
Samen beslissen met de CVA-keuzehulp
Voel me meer gehoord en ben
gemotiveerder omdat mijn
prioriteiten voorop staan in
mijn herstel’ – CVA-patiënt
Een mogelijke verklaring hiervoor zou een suboptimale implementatie kunnen zijn: De CVA-keuzehulp en het proces van samen beslissen werden niet standaard of onvolledig toegepast tijdens het besluitvormingsproces rondom de ontslagbestemming.6 Aanbevolen wordt daarom om het hele behandelteam te betrekken en de positieve effecten van de keuzehulp te benadrukken, zodat de kans op succesvolle implementatie groter wordt. De CVA-keuzehulp is beschikbaar via ZorgKeuzeLab7 en wordt inmiddels in vijf ziekenhuizen gebruikt.
Landelijke initiatieven gericht op waardegedreven zorg
Momenteel lopen er drie landelijke initiatieven om via inzicht in behandelingen en uitkomsten van revalidatie te leren en verbeteren: het Revalidatieregister8, Revalidatie Impact Scores9 en het REVION CVA-verbeterteam.
Het Revalidatieregister en Revalidatie Impact Scores zijn ondergebracht bij Stichting Revalidatie Impact, die de kwaliteit en doelmatigheid van de revalidatiezorg wil verbeteren door systematisch gegevens te verzamelen over behandelinzet (Revalidatieregister) en uitkomsten (Revalidatie Impact Scores). Deze data worden geanalyseerd, vergeleken en teruggekoppeld aan instellingen via dashboards. Omdat er steeds meer data beschikbaar zijn, is gestart met spiegelgesprekken in vertrouwelijke setting, waarin vertegenwoordigers van instellingen onderlinge verschillen in registratie en werkwijze bespreken om te komen tot mogelijke verbeterpunten.
‘To measure is to know. If you
can not measure it, you can not
improve it’ – Lord Kelvin
Eerste resultaten tonen aanzienlijke verschillen in opnameduur van CVA-patiënten. Data van 12 instellingen uit het Revalidatieregister lieten zien dat de mediane opnameduur in 2023 varieerde van 34 tot 60 dagen. Vergelijkbare data van 10 instellingen (n = 1.393 patiënten) binnen de Revalidatie Impact Scores toonden voor 2023/2024 een mediane opnameduur van 44 dagen, met een interkwartielrange van 29-66 dagen. Deze variatie bleek deels verklaarbaar door de aangedane functionele domeinen (zie figuur 1). Ook varieerde de gemiddelde tijd tussen opname en eerste afname van de USER sterk tussen instellingen (1,0–8,5 dagen), wat geharmoniseerd moet worden om betrouwbare vergelijkingen te kunnen maken.
Het derde initiatief is het REVION CVA verbeterteam. REVION is een samenwerkingsverband van Basalt, Klimmendaal, Revalidatie Friesland en Revant MSR. Het verbeterteam is geïnspireerd door de Santeon-ziekenhuizen: zij hebben middels het verbeterteam succesvol ongewenste praktijkvariatie verminderd.10 Het doel is deze aanpak te vertalen naar de MSR. Uit gesprekken bleek dat slechts één van de vier REVION instellingen klinische ontslagcriteria op papier had, en dat er verschillende methoden voor arm-handtraining worden gebruikt. Hierop zijn gezamenlijk uniforme ontslagcriteria (tabel 1) en een scorekaart voor arm-handfunctie (figuur 2) opgesteld. Deze scorekaart omvat zowel kenmerken van de behandeling zoals behandelinzet (structuur- en procesindicatoren), behaalde resultaten (uitkomstmaten) als kenmerken van de behandelde patiënten (case-mix variabelen). Momenteel worden de ontslagcriteria geïmplementeerd en de data van de scorekaart verzameld. Hiermee moet duidelijk worden welke behandelmethoden de beste en meest doelmatige uitkomsten opleveren.
Take home message
De CVA-keuzehulp is klaar voor implementatie, mits het hele team betrokken wordt en de meerwaarde duidelijk wordt uitgedragen. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet ten aanzien van leren en verbeteren op basis van behandelinzet en uitkomsten. Waarschijnlijk zijn er ook gegevens beschikbaar van jouw instelling in vergelijking met andere centra: bekijk deze met oprechte nieuwsgierigheid. Zo komen we samen tot steeds beter passende zorg!
Dankwoord
Wij danken Bianca van Mourits en Kim Brons voor het meelezen, en de deelnemers van het REVION CVA-verbeterteam voor hun inzichten en inzet. Ook danken wij de deelnemers van het spiegelgesprek over de USER vanuit Revalidatie Impact Scores voor hun inzichten. Kris Smolders MSc, dataspecialist van het Revalidatieregister, en Inge Verhoogt MSc, BI-specialist van Revalidatie Impact Scores, hebben de gegevens over opnameduur aangeleverd.
Referenties
- Nationale campagne Samen Beslissen van start | ZonMw
- Informatie over waardegedreven zorg in de praktijk Linnean | Linnean
- Adviesrapport_def.pdf
- van Grootel JWM, Collet RJ, van Dongen JM, van der Leeden M, Geleijn E, Ostelo R, van der Schaaf M, Wiertsema S, Major ME. Experiences with hospital-to-home transitions: perspectives from patients, family members and healthcare professionals. A systematic review and meta-synthesis of qualitative studies. Disabil Rehabil 2025;47(7):1644-58. doi:10.1080/09638288.2024.2384624.
- Prick JCM, van Schaik SM, Deijle IA, Dahmen R, Brouwers PJAM, Hilkens PHE, Garvelink MM, Engels N, Ankersmid JW, Keus SHJ, The R, Takahashi A, van Uden-Kraan CF, van der Wees PJ, Van den Berg-Vos RM; Santeon VBHC STROKE group. Development of a patient decision aid for discharge planning of hospitalized patients with stroke. BMC Neurol 2022;22(1):245. doi:10.1186/s12883-022-02679-1.
- Prick JCM, Engelhardt EG, Lansink Rotgerink FK, Deijle IA, van Schaik SM, Garvelink MM, Dahmen R, Brouwers PJAM, van Uden IWM, van der Wees PJ, Van den Berg-Vos RM, van Uden-Kraan CF; Santeon VBHC STROKE group. Implementation of a patient decision aid for discharge planning of hospitalized patients with stroke: a process evaluation using a mixed-methods approach. Patient Educ Couns 2025l;136:108716. doi:10.1016/j.pec.2025.108716.
- Voor specialist – CVA keuzehulp
- Van Herwaarden E. Het Revalidatieregister: kwaliteitsinstrument met mooie kansen voor de toekomst. Ned Tijdschr Revalidatiegeneeskd 2023;3:12-5.
- Arwert H, Heinzbergen S. Landelijke verzameling van uitkomsten revalidatiebehandeling; de vrijblijvendheid voorbij. Ned Tijdschr Revalidatiegeneeskd 2023;3:9-11.
- https://santeon.nl/onze-aanpak/samen-beter/
Trefwoorden Praktijkvariatie | Waardegedreven zorg | Keuzehulp | Samen Beslissen | CVA
Gerelateerde artikelen NTR
Complexe problemen vragen niet om expertise maar om vakmanschap
Netwerkzorg als fundament voor passende revalidatie
‘Kiezen iets niet te doen’
Doelmatigheid in de loophulpmiddelenzorg
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Libra verandert en reist mee met patiënten
Het ‘state of the (he)art’-revalidatieprogramma van Revant
Dit is waarom de Sint Maartenskliniek steeds meer operaties in eigen huis laat uitvoeren
