Patiënten

Brancherapport Revalidatie 2025

Revalidatiegeneeskunde is gevolgengeneeskunde. Wij kijken hoe patiënten na een ongeval, ziekte of aangeboren problematiek zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in de maatschappij. We kijken daarbij op een integrale, holistische manier wat een patiënt wel kan en wil. Daarbij houden we rekening met de mogelijkheden en beperkingen in zijn of haar omgeving. In de praktijk betekent dit dat revalidatie-instellingen een diversiteit aan diagnoses behandelen. Voor de tabellen en figuren in dit rapport zijn deze diagnoses ingedeeld in zeven hoofddiagnosen (Tabel 1). Voor elke hoofddiagnosegroep geldt dat zorg zowel wordt verleend aan kinderen als aan volwassenen en zowel klinisch als poliklinisch.

Tabel 1. Aantallen patiënten MSR in Nederland, 2016-2023 (Bron: Vektis)

Aantallen patiënten per leeftijdscategorie

In 2023 ontvingen 197.309 patiënten medisch specialistische revalidatie (MSR). Dat aantal ligt lager dan in de periode 2016-2019, maar hoger dan tijdens de dip tijdens de coronapandemie, toen niet alle patiënten zorg konden krijgen. Deze daling doet zich vooral voor bij volwassenen in de leeftijd van 18-64 jaar; het aantal kinderen en senioren is stabiel (figuur 1).

Aantallen patiënten per hoofddiagnose

Het lagere totaal aantal patiënten na de coronapandemie heeft te maken met een structurele daling in het aantal patiënten met chronische pijn en aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Bij aandoeningen aan het bewegingsapparaat was vanaf 2016 al een duidelijke daling zichtbaar; bij chronische pijn was vóór de coronapandemie juist sprake van een lichte stijging (figuur 2).

Aantal patiënten per hoofdiagnose en leeftijd

Voor een gedetailleerd inzicht in de trends van patiënten-aantallen per diagnose volgen hieronder per hoofddiagnosegroep de trends van 2016-2023, uitgesplitst naar leeftijdscategorie.

Aandoeningen aan het bewegingsapparaat

Hieronder vallen zowel aangeboren als verkregen aandoeningen aan benen of armen en de romp, die betrekking hebben op spieren, gewrichten en skelet.

Tabel 2. Aantallen patiënten met aandoeningen aan het bewegingsapparaat per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Amputaties

Het betreft hier amputaties van (een deel van) de benen of armen.

Tabel 3. Aantallen patiënten met een amputatie per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Chronische pijn

In deze groep is gaat het niet om de aandoening op zich, maar juist het beperkte functioneren door pijn.

Tabel 4. Aantallen patiënten met chronische pijn per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Dwarslaesie

In deze groep vallen de aandoeningen die zijn veroorzaakt door een, meestal traumatische, onderbreking van de zenuwbanen in het ruggenmerg.

Tabel 5. Aantallen patiënten met een dwarslaesie per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Hersenen

Aandoeningen, aangeboren, of verkregen zoals door beroerte of CVA, tumoren en hersenletsel na ongevallen, die het functioneren van de hersenen beïnvloeden.

Tabel 6. Aantallen patiënten met aandoeningen aan de hersenen per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Neurologie

Hieronder vallen voornamelijk aandoeningen aan het perifere zenuwstelsel en neurologische aandoeningen (behalve hersenen), die het functioneren van zenuwen en spieren beïnvloeden.

Tabel 7. Aantallen patiënten met neurologische aandoeningen per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Organen

Aandoeningen aan onder andere hart, longen, huid en bloedvaten.

Tabel 8. Aantallen patiënten met aandoeningen aan organen per leeftijdscategorie per jaar (Bron: Vektis)

Aantallen patiënten per behandelsetting

Voor elke diagnose en elke leeftijdsgroep kan de MSR-behandeling klinisch plaatsvinden (met opname) of poliklinisch. Voor de meeste patiënten volstaat een poliklinische behandeling, maar bij een aantal patiënten is eerst een klinisch traject noodzakelijk (figuur 3). Daarnaast vinden er zogenoemde consultaire behandelingen plaats, waarbij de arts en patiënt bijvoorbeeld een voorstel voor een behandelplan bespreken.

Bij patiënten tot 18 jaar zien we dat het aantal klinische trajecten afneemt (figuur 5), terwijl het aantal poliklinische behandelingen licht stijgt (figuur 4). Bij volwassen patiënten zien we ook een daling van het aantal klinische opnames (figuur 7), tegenover een stijging in het aantal poliklinische behandelingen in 2023 (figuur 6). De belangrijkste reden lijkt een piek van klinische opnames te zijn, tijdens en na de pandemie van ernstig aangedane patiënten met corona. In het bijzonder na langdurig verblijf op de Intensive Care (Post Intensive Care Syndroom), zie figuur 7.

Hieronder volgen vier overzichten met de meest voorkomende aandoeningen bij kinderen (poliklinisch en klinisch, zie tabel 9 en 10) en bij volwassenen (poliklinisch en klinisch, zie. tabel 11 en 12) gegroepeerd naar hoofddiagnose.

Onderdelen Brancherapport Revalidatie 2025

Gerelateerde artikelen

Na zijn infarct doet cabaretier Viggo Waas alleen nog dingen die voor hem van betekenis zijn

Zomaar een praatje houden om de medewerkers van de plaatselijke middenstand te entertainen; sinds zijn herseninfarct doet cabaretier Viggo Waas dat niet meer. ‘Mensen kunnen helpen en écht raken is mijn nieuwe voorwaarde.’ Lees verder

Niemand rent harder dan de stralende framerunner Sterre (12)

Daar zit ze, op haar runningframe. Klaar voor de start! Haar blonde haar komt onder haar helm vandaan. De opdracht is helder: ren achter hem aan, hij weet de route. En dat doet ze; zo hard ze kan. Sterre heeft door een zeer zeldzame genafwijking een achterstand in bewegen en praten. Maar rennen, dat kan ze als de beste. Lees verder

Cor ontmoette zijn grote liefde tijdens het revalideren

‘Mijn revalidatieperiode was hartstikke leuk, want in die tijd heb ik mijn vrouw ontmoet’, grijnst Cor. Hij was twintig toen hij na een heel zwaar jaar bij De Hoogstraat terechtkwam. Na een brommerongeluk had hij op twee plaatsen zijn been gebroken. Niets aan de hand, zou je zeggen. Maar de dokter die in het weekend gips om zijn been deed, had de wond niet goed schoongemaakt. Een bacteriële infectie werd hem bijna fataal. Lees verder

‘Voor de eerste keer weer in je neus kunnen peuteren, wat een overwinning.’

‘Heb je tram 12 genomen?’, vraagt Jeroen Ephraim aan de interviewer. ‘Dan ben je uitgestapt op het kruispunt waar ik mijn ongeluk heb gehad. Er staat is een afbeelding van een fiets op de weg, ter markering van een fietsstrook. Ik zeg altijd dat het een tekening van mijn fiets is die daar ooit omgevallen lag.’ Lees verder