In Perspectief
Column Kees Emmelot
Revalidatiearts n.p.
Bij het schrijven van deze column had de schrijver dezes net de feestdagen achter de rug. Voor de Nederlander lijkt eten nooit genoeg als je het afmeet aan de lange rijen bij en de drukte in supermarkten en de uitpuilende restaurants, zelfs op dagen waarop je het niet zou verwachten. Eten is dus erg belangrijk mag je wel zeggen. Maar dat is het ook in blue zone landen zoals Japan en Italië; maar ook in de Cariben, de VS en dus ook bij ons, maar toch weer anders: hier domineren koolhydraten. En zie daar… er ontstaat een hype aan diëten, bedacht door zogenaamde voedingsexperts en andere goeroes.
Mijn zeer gewaardeerde opleider Willem Eisma waarschuwde ons voor diagnosen waar erg veel synoniemen voor bestonden. Hoe meer synoniemen, hoe verdachter het was. Of patiënten met een waslijst aan diagnosen: wees op je hoede….. Diëten zijn een analogie: hoe meer er zijn of erbij komen, hoe meer je op je hoede moet zijn voor ontbreken van evidentie, ja zelfs hocus pocus. Dán mag je geen eiwitten, dán geen calorieën, maar je kunt niet zonder, dus dan maar geen suikers, of bedoelt men dan toegevoegde suikers? Dán weer geen zetmeelproducten, maar alleen maar groenten. Tja, wat te doen met aardappelen, wortelen en peulvruchten die allen barsten van het zetmeel? Waaraan ontleen je dan houvast? Nou, gelukkig is er voor iedereen de schijf van vijf van het voedingscentrum. Ofwel: laaghangend fruit. Overigens… over fruit gesproken, het lijkt wel een vies woord te worden en het schaamrood voel je opstijgen als je vertelt dat je je kleinkind af en toe een appel laat eten. Waarom? Er zit namelijk suiker in…
Het is allemaal zo simpel dachten de meeste verwijzers toen we in 2016 startten met een leefstijlprogramma: we moesten mensen leren meer te bewegen en minder te eten. Het bleek een te simpele voorstelling van zaken. We weten nu dat medicatie een kwalijke rol kan spelen bij het ontstaan van overgewicht, dat er eetstoornissen (in zin van DSM V diagnosen) zijn die mensen gewoon overkomen en dat stress een onhebbelijke factor is waar lang niet iedereen zich effectief tegen kan wapenen. En dit allemaal in een ongezonde en in biologische zin bedreigende omgeving: industrie die zich beijvert om volstrekt onnodig suiker in voedingsmiddelen te pompen, een overheid die zich onttrekt aan haar verantwoordelijkheid en dit laat begaan en detailhandel die slinks het keuzeproces bij het publiek ‘verkeerd’ beïnvloedt. Het is toch ook onvoorstelbaar dat een ongezonde fastfood maaltijd kennelijk goedkoper is dan een maaltijd die je maakt van wat je op de markt koopt.
Gelukkig is er een voorzichtig begin van verandering: een naderende suikertaks (alleen jaren te laat), een nutriscore die wordt ingevoerd (alleen veel te onopvallend) en een vorderend duurzaamheidsbesef in de politiek (alleen jaren te laat). Missen we nog iets? Jazeker, de zorgverzekeraar. Deze wil altijd voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Wil eigenlijk niet investeren in preventie, probeert altijd de bal door te spelen naar andere partijen als het geld kost. Zij houden zich wel erg stil in deze discussie; ze willen natuurlijk geen partij daarin zijn. Maar als we nu gewoon eens beginnen bij onze eigen werkkring: onze patiënten en onze bestuurders nog bewuster maken dat ze in ‘hun’ keuken beslist beter en lekkerder kunnen en moeten koken. Uiteindelijk begint het allemaal bij bewustwording.
Rubriek ‘In Perspectief’
In deze rubriek worden senior-revalidatieartsen door oud-hoofdredacteur Ben Drentje uitgenodigd om een column te schrijven voor NTR. Hierin zetten zij onderwerpen vanuit een historische achtergrond in een actuele context. Deze keer een bijdrage van Kees Emmelot.
Uitgelichte NTR artikelen
Plantaardige voeding en betere leefstijl tegen artrose-epidemie
Gezonde voeding en leefstijladviezen voor mensen met een chronische aandoening
Reade zet duurzaam voedingsconcept neer
Wat eet een atleet en wat kunnen we daarvan leren voor revalidatie?
