Virtual reality games bieden veel mogelijkheden. Revalidanten kunnen in een veilige omgeving praktijksituaties oefenen en kunnen spelenderwijs meer bewegen. Hoe zetten revalidatiecentra VR-games in? Revalidatie Magazine zoekt het uit. Deel 2: De virtual reality-fietsgame van Roessingh Research and Development en Roessingh Cenrum voor Revalidatie.
Leren fietsen is niet voor ieder kind vanzelfsprekend. Roessingh Research and Development en Roessingh Centrum voor Revalidatie ontwikkelen daarom in samenwerking met Total Reality en Universiteit Twente een virtual reality-fietsgame voor kinderen met Developmental Coordination Disorder (DCD). ‘Niet kunnen fietsen kan een handicap worden in Nederland.’
Wie de VR-bril opzet en op de speciale fiets stapt, waant zich direct in een heel andere wereld. Met je virtuele handen op het stuur om je heen kijkend, zie je auto’s en huizen in de stad of juist een bosrijke omgeving die doet denken aan een weg in het buitengebied van een dorp. Onderweg komt de fietser allerlei verkeerssituaties tegen: van vrachtwagens tot uitdagende rotondes. De speciale 3D-wereld is gecreëerd om kinderen met DCD op een veilige manier te leren fietsen. ‘Kinderen met DCD hebben moeite met het uitvoeren en aanleren van motorische vaardigheden, zoals schrijven en fietsen’, vertelt Juan Manterola, jeugdarts kinderrevalidatie bij Roessingh. ‘Met deze game geef je deze kinderen een veilige omgeving om te oefenen. Fietsen is in Nederland zo belangrijk, dat het echt een handicap kan worden als je dat als kind niet leert.’
‘De vraag naar een betere manier om te leren fietsen kwam vanuit de praktijk. Wij merkten wel dat de stap van de oefenzaal naar de openbare weg te groot was en kwamen op het idee om een VR-wereld te maken waarin ze veilig kunnen oefenen’, vertelt Monique Tabak, projectleider vanuit Universiteit Twente en Roessingh. “Met deze game geef je de kinderen de kans om zelfvertrouwen op te bouwen op de fiets. Per kind kunnen we ook door middel van eyetracking inzicht krijgen in hoe en waarnaar ze kijken tijdens het fietsen en wat de aandachtspunten zijn voor behandeling. Bijvoorbeeld dat ze worden afgeleid in het verkeer of dat hun reactietijd te lang is. Hierdoor kan de therapeut heel gerichte feedback geven. Daarna kan je stap voor stap de moeilijkheidsgraad uitbouwen.’ De fiets staat nu in een standaard, waardoor de balans nog niet gezocht hoeft te worden. ‘Maar dat is ook niet erg’, stelt Manterola. ‘Je kunt de kinderen zo positieve ervaringen geven op de fiets in plaats van negatieve, zoals valpartijen waaraan zij gewend zijn. Dat is heel veel waard in het leerproces. Jij legt met deze VR-wereld de basis om daarna op een gewone fiets te stappen.’
Roessingh ontwikkelt de game in samenwerking met Total Reality. ‘Voor ons is dit het eerste project waarbij we samenwerken met een revalidatiecentrum, maar het geeft ontzettend veel voldoening om kinderen te kunnen helpen met hun problemen’, aldus Albert Hoekstra, technisch directeur van Total Reality. ‘Vanaf het eerste moment voelden wij enthousiasme bij de therapeuten en hun gedrevenheid motiveerde ons weer om hier een succes van te maken.’ Inmiddels is er één virtuele wereld helemaal klaar om de testfase in te gaan. ‘In deze wereld hebben behandelaren de mogelijkheid om verschillende opties aan en uit te zetten. Je moet dan denken aan vogels die overvliegen, mensen die willen oversteken of andere onverwachte situaties. Per kind kun je vervolgens de opties aan en uitzetten om steeds een stapje verder te komen in het leerproces.’ Hoekstra ziet een grotere toekomst voor de game. ‘Vroeger was VR vooral leuk, maar nu kun je het ook echt gaan inzetten voor bijvoorbeeld medische doeleinden.’ Manterola vult aan: “Stel dat het aanslaat bij kinderen met DCD, dan zouden we de VR-wereld kunnen gaan gebruiken bij andere patiënten die (opnieuw) moeten leren fietsen, zoals kinderen met NAH of volwassenen na een hersenbloeding.’
Monique Tabak is zeer te spreken over de samenwerking tussen Universiteit Twente, Roessingh en Total Reality. ‘Om techneuten, therapeuten en wetenschappers zo goed te zien samenwerken, geeft een goed gevoel. De communicatie vanuit alle partijen verliep soepel en naast corona waren er maar weinig hobbels op de weg.’ Hoekstra sluit zich daarbij aan. ‘Roessingh is een partij die heel graag kijkt naar het ontwikkelen van therapieën en het gebruik van nieuwe middelen zoals VR. Dat maakte deze samenwerking makkelijker.’
In het najaar gaat het project de eerste testfase in. ‘Dan gaan we met kinderen zonder DCD kijken of er nog aanpassingen nodig zijn in de game en daarna starten we met de eerste groep DCD-kinderen’, zegt Tabak. Manterola denkt dat de game een succes gaat worden. ‘Als je kijkt wat voor reacties we de afgelopen tijd al hebben gekregen van kinderen tijdens open dagen of bij tests die we uitvoerden, hoor je dat iedereen ontzettend enthousiast is. Natuurlijk is de belangrijkste stap dat we kunnen aantonen dat het een meerwaarde is voor het leerproces van kinderen met DCD. Dat wordt een heel spannende periode. We hopen dit project uiteindelijk landelijk uit te rollen en zelfs voor andere patiëntgroepen te kunnen inzetten.’
Beeld: Roessingh Research and Development
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Sinds de diagnose DCD krijgt Collin (8) veel meer begrip
Leren fietsen als ieder ander kind
‘Revalidatie werkt heel goed bij DCD’
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Participatie en plezier
Nieuwe zorg: cognitieve revalidatie voor kinderen
