28 november 2023

Een huisarts belt mij voor overleg. Ze heeft een jonge dame in haar praktijk die vastloopt in haar leven. Een paar maanden eerder had ze als fietser een ongeluk gehad. Een automobilist sloeg een deur van een geparkeerde auto open en de fietsende vrouw kon deze niet meer ontwijken. Ze smakte op het asfalt.

De volgende dag had ze blauwe plekken en overal spierpijn, verder leek het mee te vallen. Toen ze weer naar school ging, bleek haar concentratie moeizaam. Haar hoofd zat snel vol en ze was snel overprikkeld. Toch probeerde ze door te gaan, maar ze liep vast. Of we haar een revalidatieprogramma wilden bieden.  

Nu is er in de zomer van 2022 een Zorg Advies Traject (ZAT) geweest voor postcommotioneel syndroom (PCS)/contusio cerebri, oftewel hersenschudding. Hieruit kwam dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs was voor medisch specialistische revalidatie (MSR) bij deze doelgroep. Waarop de verzekeraars besloten om de vergoeding van een poliklinische revalidatiebehandeling (PRB) bij deze doelgroep per 1-1-23 stop te zetten. Alleen als er schedelhersenletsel is aangetoond via beeldvormend onderzoek, wordt een PRB nog wel vergoed. Of als er sprake is van chronische pijnklachten, want MSR bij chronische pijn voldoet wél aan de ‘stand der wetenschap en praktijk’.

In het ziekenhuis passen wij triage toe. Een revalidatiearts van ons bekijkt de interne en externe verwijzingen. Vervolgens kijken we op welk spreekuur iedereen gepland moet worden. Voor de mensen die bij ons niet op de juiste plek zijn, geven we de verwijzer suggesties waar naartoe wel verwezen kan worden. En we houden ons aan het stepped care protocol, dus eerst eerstelijns therapie als dit nog niet gevolgd is. Of eigenlijk; matched care en wel meteen een PRB-indicatie als de aard van de problematiek hier om vraagt.

Deze werkwijze pasten we ook toe bij de PCS-verwijzingen, waardoor in 2022 slechts 20 mensen bij ons in het ziekenhuis een MSR-indicatie hebben gehad en poliklinisch bij ons hebben gerevalideerd. Zij zijn grotendeels weer aan het werk gegaan en hebben hun dagelijkse taken hervat. Naast persoonlijke, ook maatschappelijk gezien grote winst dus.

Ze was onverbiddelijk. Er is geen wetenschappelijk bewijs, dus geen vergoeding.

Aan de medisch adviseur van onze grootste zorgverzekeraar wilde ik graag bovenstaande werkwijze toelichten en kijken of er toch een klein gaatje zou zijn voor de vergoeding voor een goed geselecteerde groep PCS-patiënten die vastlopen in hun functioneren en geholpen zouden kunnen worden met PRB. Ze was onverbiddelijk. Er is geen wetenschappelijk bewijs, dus geen vergoeding.

Nu hebben we in de revalidatie het nadeel dat niet alle uitkomstmaten even ‘hard’ zijn en dat wetenschappelijk onderzoek doen niet bij iedereen in het DNA zit. Onze patiënttevredenheid is over de jaren heen gezien heel constant en hoog, maar dat is dus geen ‘bewijs’. Wat nu? Iedereen door de scan halen om te zien of er toch schade is en daarmee vergoeding? Of, als er toch ook (een beetje) pijnklachten zijn, de DBC ‘chronische pijn’ gebruiken om daarmee voor vergoeding in aanmerking te komen?

Om de patiënten te kunnen bedienen lijkt creatief boekhouden aantrekkelijk. Tegelijkertijd snap ik heel goed dat zorgverzekeraars hun geld maar één keer kunnen uitgeven en we hebben nu eenmaal te maken met een (groeiend) zorginfarct. Per 1-1-22 werd de MSR-vergoeding voor post-covid syndroom ook al gestopt. Voor orgaan- en oncologische revalidatie dreigt dit ook te gebeuren. Als beroepsgroep moeten we landelijk optrekken om te zorgen dat we wetenschappelijk onderzoek doen en hiermee hopelijk de meerwaarde van ons werk aan kunnen tonen.

De huisarts heb ik geadviseerd om de eerstelijns ergotherapeut in te schakelen voor haar patiënte. Dit was nog niet gedaan, waardoor ik hopelijk nog iets voor haar heb kunnen betekenen. Mocht dit onvoldoende zijn, kan ik haar geen PRB bieden. Dus ik hoop van harte dat het goed komt en dat ze haar leven weer snel kan oppakken.

Linda Valk-Kleibeuker

Linda Valk-Kleibeuker is revalidatiearts in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam.

Gerelateerde blogs