Geen belemmeringen of betutteling, maar kansen en uitdagingen voor kinderen die gebruikmaken van een rolstoel. De rolstoelvaardigheidstraining van Kees- Jan van der Klooster levert naast een heel goede rolstoelbeheersing ook meer zelfvertrouwen op bij de deelnemers. ‘Samen met revalidatieprofessionals hoop ik bij te dragen aan een nieuwe generatie trotse en actieve rolstoelgebruikers.’

Kees-Jan van der Klooster leeft al zestien jaar met een dwarslaesie, die hij opliep bij een skiongeluk in de Franse Alpen. Nog iedere dag ervaart hij dat de samenleving een lage verwachting heeft van mensen met een handicap. ‘Ik hoef geen applaus als ik een stoepje afrijd of achter het stuur van mijn auto zit. De houding van valide mensen – overwaardering voor wat we doen en onderschatting van wat we kunnen – is niet goed voor het overwinnen van obstakels in je hoofd. Iedere dag horen dat je vooral voorzichtig moet zijn en niet teveel van jezelf moet eisen, omdat het allemaal toch al zo erg is… Wat doet het met je als de lat zo laag ligt?’

Grenzen opzoeken

Bewegen is voor een kind met een beperking niet altijd vanzelfsprekend. Maar dat is nog geen reden om het niet te doen, weet Van der Klooster, zelf inmiddels paralympisch sporter. Bewegen is goed voor de motoriek, en het stimuleert de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling. Als ervaringsdeskundige en rolmodel is Kees-Jan nog veel meer dan een ‘lopende therapeut’ in staat om samen met de kinderen de grenzen van hun kunnen op te zoeken. Balanceren, vallen, achterstevoren een trap af en weer via een steile helling naar boven: stap voor stap neemt hij de kinderen in de trainingen mee in het beheersen van hun rolstoel. Hij wordt hierin bijgestaan door een psychomotorisch therapeut, die onder meer bijdraagt aan het overwinnen van mentale barrières.

Veranderingen

Een belangrijke voorwaarde is dat de ouders aanwezig zijn bij de training. Zelf zien wat hun zoon of dochter kan en durft, helpt hen om hun kind meer ruimte te geven. ‘Zodat het kind kan ontdekken waar zijn kracht ligt. Ouders vertellen me over de veranderingen in hun kind. De meesten gaan meer uitdagingen aan, ook in sport en spel, en staan over het geheel genomen positiever in het leven. Veel kinderen durven eindelijk een wheelie te maken en ontdekken dat de rolstoel een maatje kan zijn. Cool on wheels, wie wil dat nou niet.’ Inmiddels hebben al 150 kinderen meegedaan aan de rolstoelvaardigheidstrainingen.

Directe aanpak

De rolstoelvaardigheidstraining, die Van der Klooster organiseert in samenwerking met patiëntenorganisatie BOSK, wordt sinds 2013 onderzocht in het project Fit for the Future! van de Hogeschool Utrecht. De eerste onderzoeksresultaten onderschrijven zijn aanpak. Niet alleen de ouders en kinderen zijn positief over de trainingen, ook revalidatiecentra en mytylscholen die bij de studie zijn betrokken. Zij zien de opmerkelijke vooruitgang van kinderen, soms al binnen één les. In de evaluaties van de trainingen worden de directe aanpak en de ervaringsdeskundigheid van Kees-Jan vaak genoemd als belangrijke factoren. Een kinderfysiotherapeut: ‘Kees- Jan weet zowel bij kinderen als ouders grenzen te verleggen. Ook heeft hij de rolstoelvaardigheid bij veel revalidatiecentra opnieuw op de agenda gezet.’

De factor geld

Van der Klooster: ‘Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat je met een rolstoel op zijn minst een trapje af kan. De realiteit is echter anders, hoewel er met name bij de jongere volwassenen met een dwarslaesie in revalidatiecentra al meer wordt geoefend, bijvoorbeeld de roltrap op en af gaan. Bij de keuze om een externe ervaringsdeskundige in te schakelen voor een gerichte training speelt helaas nog vaak de factor geld een doorslaggevende rol. Daarom ben ik ook blij met de wetenschappelijke onderbouwing van Fit for the Future!. Dit vergroot namelijk de kans dat verzekeraars de kosten vergoeden. Al zou er van de tien deelnemers maar eentje zijn die dankzij de training een gezond leven leidt, minder zorg afneemt en aan het werk kan in een uitdagende baan, dan maakt dat de trainingskosten voor de andere negen ruimschoots goed!’

De BOSK maakte een filmpje over de rolstoelvaardigheidstraining.