Uit het hoofd, in het lijf

Tijdens de ‘Ouderavond Samen ontwikkelen’ ontdekken ouders van kinderen met een beperking door ervaringsgerichte oefeningen hoe ze de sociaal-emotionele ontwikkeling van hun kind kunnen stimuleren. “Als je als ouder weet hoe het bij jou van binnen werkt, kun je je kind daar beter mee ondersteunen”, zegt psychomotorisch therapeut Nicole Doest van De Hoogstraat Revalidatie.

Voor Maaike, de moeder van de 9-jarige Fedde, die Cerebrale Parese heeft, was het een leerzame avond. “Wow, zo werkt het dus bij mij, dacht ik bij de oefening met een blinddoek over een balk lopen. Ik durfde niet, alles in me zei dat ik het niet wilde, maar ik zou het wel doen. Tot een van de begeleiders zei: “Voel even goed of je dit echt wilt. Nee zeggen is ook een optie, of je kunt ook hulp vragen.” Dat moment was een eyeopener. Ineens besefte ik me wat ik doe in mijn leven; nooit nee zeggen, altijd maar door hollen en ik vraag al helemaal geen hulp. Tegelijkertijd besefte ik ook dat ik dit voorbeeld doorgeef aan Fedde, terwijl wij hem leren zijn grenzen aan te geven. Vol overtuiging zei ik daarna dat ik de oefening niet deed.”

Als je als ouder weet hoe het bij jou van binnen werkt, kun je je kind daar beter mee ondersteunen

Voorbeeld voor kinderen

Nicole, orthopedagoog Daniëlle Guillaume en sporttherapeut Marie-José Hunink, zijn de bedenkers en begeleiders van deze ouderavonden. Daniëlle: “Tijdens deze avonden richten we ons vooral op het lichaamsbewustzijn. Dat is de basis om je emotioneel bewust te zijn. Voor kinderen is het vaak lastig om te voelen wat er in hun lichaam gebeurt. Maar bij eerdere trainingen merkten we dat dit net zo goed voor veel ouders geldt. Bijvoorbeeld als je als ouder moeite hebt alle ballen hoog te houden en tegen je kind zegt dat alles goed gaat. Hoe leert jouw kind dan wel zijn grens aan te geven. Ouders zijn het voorbeeld voor hun kinderen. Daarom willen we op deze avonden ouders zelf laten ervaren hoe het bij hen werkt, zodat ze beter toegerust zijn om met hun kinderen aan de slag te gaan.”

Grens voelen

Nicole: “Als je samen met je kind spelenderwijs al jong begint met ontdekken van het lichaamsbewustzijn, heeft jouw kind daar in de toekomst ook profijt van. Ik zie veel (jong)volwassenen met een beperking met overbelasting- of pijn klachten. Vaak hebben ze jarenlang veel van hun lijf gevraagd om zo ver te komen, met alle gevolgen van dien. Dat raakt me enorm, want het impliceert ook dat je eigenlijk moet voldoen aan een norm die voor jou misschien niet haalbaar is. Hoe mooi zou het zijn als er bij hen meer aandacht komt voor voelen wat er in hun lijf gebeurt. Want als je jouw lichaamssignalen leert te herkennen, voel je je eigen grens ook beter aan en kun je daarnaar handelen. Je eigen tempo volgen, iets meer vertragen, wat milder naar jezelf zijn, is namelijk ook goed genoeg.”

Diepe druk

Maaike ging thuis met Fedde aan de slag en met effect. “Tijdens de ouderavond deden we een oefening met kussens op elkaars rug leggen. Ook hierbij was er weer aandacht hoe het voelde. Ik ervaarde de druk van iets zwaars op mijn lijf als rustgevend. Thuis probeerden mijn man en ik het uit bij Fedde, die aangaf dat hij de zware druk van een lichaam fijner vond dan een kussen. Fedde had in die periode nog veel woede-uitbarstingen. Daarvoor had hij ook hulp, maar die was vooral gericht op wat we konden doen als de woedeaanval er was. Nu gingen we preventief aan de slag met ons lichaam. Wanneer we zagen dat Fedde overprikkeld of gespannen was, ging een van ons half over hem heen hangen, zodat hij die diepe druk voelde. Hij werd rustiger en de explosie bleef uit. ”

Boosheid

Behalve het zelf oefenen en ervaren vond Maaike de theorie over emotionele en sociale competentie aan het begin van de avond ook heel nuttig. “Daardoor begreep ik Fedde ineens beter, dat gaf mij rust. Hij kon er dus niks aan doen dat hij zo boos werd, want hij snapte nog niet wat hem dwars zat en had nog geen andere manier om dit te uiten. Hij had onze hulp nodig om zijn woede te reguleren. Daarnaast vond ik de oefening met de stellingen fijn, waarbij je een emotie koos die op jou van toepassing was. Het voelde meteen veilig toen ik niet de enige was die bij boosheid ging staan bij de stelling: ‘Welke emotie kom je het vaakst tegen als uitdaging in de omgang met je kind’. Dat is het voordeel van lotgenoten onder elkaar, je snapt elkaar. Heel waardevol.”

Dankzij de oefening … snap ik mijn zoon beter, die Ataxie heeft, wanneer hij klein speelgoed wil vastpakken

Nieuwsgierig

Dat het zelf ervaren en voelen werkt bij de ouders, wordt ook duidelijk uit de evaluatie. Nicole: “Een vader omschreef het mooi: ‘Dankzij de oefening waarbij ik met bokshandschoenen bekertjes moest pakken, snap ik mijn zoon beter, die Ataxie heeft, wanneer hij klein speelgoed wil vastpakken.’ Een mooi compliment vindt Nicole. Als ouders na deze ouderavond samen met hun kind soms iets meer uit hun hoofd en in hun lijf gaan, zijn wij tevreden. Zelf proberen we dat ook. Daarom hebben we de ouderavonden met een half uur verlengd. We voelden dat het te veel proppen werd binnen de tijd. Als wij anderen vragen in te checken bij zichzelf, moeten wij dat wel in alle rust en met aandacht doen.” Wat Maaike betreft is het na deze avond nog lang niet afgelopen. “Ik ben nieuwsgierig geworden nu ik heb ervaren wat het oplevert. Laat dat vervolg er maar komen.”

Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde

12 december 2023