Het moment waarop ik voor het eerst het vertrouwen van een supervisor kreeg om iets zelfstandig te doen en het bijbehorende gevoel kan ik me heel goed herinneren. En wat lijkt het me mooi én een uitdaging als supervisor of opleider iemand het vertrouwen te geven.
DRS. E.H. (TED) BURGMEIJER
Vierdejaars aios OOR AMC
Inmiddels is er al geruime tijd een nieuw Landelijk Opleidingsplan (LOP)¹. In dit nieuwe opleidingsplan staat het werkplek leren aan de hand van EPA’s centraal. Het vastleggen van de ontwikkeling van bekwaamheid van aiosssen vraagt veel extra regelwerk van aiossen, opleiders en supervisoren. Naast de bewijslast die de aios aanvoert over verschillende competenties, speelt ook de algehele indruk en het ‘onderbuikgevoel’ van de opleidingsgroep mee. Juist dat onder- buikgevoel raakt aan een interessant onderwerp: ‘vertrouwen’. De aios bevindt zich in een precaire situatie. Aan de ene kant is de aios een leerling die open staat voor ervaringen om hiermee kennis en gedrag te leren, welke bijdragen aan zijn/haar ontwik- keling tot een goede specialist. ‘Leren’ wil onder andere zeggen: studeren, oefenen, leerstijlen uitproberen, verwachtingen afstemmen, fouten maken, feedback ontvangen, nieuwsgierig zijn, en uiteindelijk ‘bewust bekwaam’ worden. Aan de andere kant wil de aios ook laten zien dat hij/zij het kan, vooral op momenten dat toetsing en beoordeling plaatsvinden.
De optelsom van alle KPB’s, dagelijkse observaties én ook het onderbuikgevoel draagt immers bij aan je bekwaamverklaring aan het einde van de EPA. Maar zie je een KPB als een middel om ontwikkeling te stimuleren of als een beoordelingsmoment, een toetsmoment?²
Ik denk dat het onderbuikgevoel vooral samenhangt met het vertrouwen in de aios. Een onderbuikgevoel kan een negatieve voorspeller zijn: ‘deze aios gaat het niet halen’. Deze verwachting kan een rol gaan spelen in een (opleidings)groep. Iemand die op een gebruikelijke of verwachte manier leert en zijn taken uitvoert wekt mogelijk meer vertrouwen, maar leert niet altijd meer. Bovendien, de achtergrond en manier van leren van iedere aios is anders. Dat maakt het opleidingsproces juist zo dynamisch en interessant voor alle betrokkenen. Wanneer de aios vertrouwen ervaart, durft hij verantwoordelijkheid te nemen, zich kwetsbaarder opstellen, zijn fouten bespreken en zal de aios groeien in zijn of haar rol. Je veilig voelen om te leren draagt bij tot optimaal presteren, wat het vertrouwen van de opleider in de aios ten goede komt. Vooral aan het begin van de opleiding is het belangrijk de cirkel positief te starten.
Daarom mijn eerste oproep aan de aios: geef je grenzen aan en ga het gesprek aan over je eigen ontwikkeling én het leerklimaat, heb vertrouwen in jezelf. Maar daarnaast een tweede oproep aan iedereen die iemand opleidt: maak het vertrouwen in de aios expliciet en impliciet duidelijk!
Ik denk dat u het kunt!
Referenties
- Opleidingsplan BETER in Beweging | Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (revalidatiegeneeskunde.nl)
- Brand PLP, Jaarsma ADC, van der Vleuten CPM. Driving lesson or driving test? Perspect Med Educ 10, 50–56 (2021). https://doi.org/10.1007/s40037-020-00617-w
- Job-aid-Bekwaam-verklaren_-def.pdf (demedischspecialist.nl)