Met de slimme bril Munevo DRIVE kun je via hoofdbewegingen een rolstoel aansturen. En wellicht is in de toekomst ook bediening van gordijnen, verlichting, televisie en alarmering een optie. Voor mensen met een beperkte handfunctie lijkt dit een mooie opmaat naar meer zelfstandigheid. ‘Dan wordt mijn handicap een stuk minder.’
In een gymzaal van De Hoogstraat Revalidatie in Utrecht zit Bert Luppens (54) in zijn elektrische rolstoel. Voor hem staat een medewerker van het Duitse bedrijf Munevo die hem instructies geeft over de nieuwe Munevo DRIVE. Dit is een slimme bril – een smart glass – waarmee iemand draadloos met hoofdbewegingen een rolstoel kan besturen. Het is vandaag de eerste keer dat Luppens deze bril met minidisplay draagt. Na enige oefening mag hij slalommen tussen een serie pylonen door. Met een hoofdknik brengt zijn bril via Bluetooth de rolstoel met ontvanger in beweging. Door zijn hoofd afwisselend naar links en naar rechts te hellen, rijdt hij feilloos tussen de oranje obstakels door. Een tevreden glimlach verschijnt op zijn gezicht.
Luppens heeft sinds anderhalf jaar een hoge dwarslaesie als gevolg van een `stomme val’. Na vijf weken op de ic revalideerde hij tien maanden in De Hoogstraat. Sinds dat ongeval is hij afhankelijk van een rolstoel die hij met een joystick bestuurt. ‘Maar regelmatig krijg ik te maken met spasmen, waarbij mijn biceps sterk verkrampen. Dan kan ik die joystick niet meer bedienen. De Munevo DRIVE zou voor mij dus een prima oplossing zijn. Deze bril is makkelijk te bedienen. Bovendien ben ik erg geïnteresseerd in techniek.’
Tekst loopt door onder de video.
Locked-in-poli
Catja Dijkstra vertelt dat de Munevo Drive geheel past binnen de nieuwe proeftuin van waaruit het revalidatiecentrum een groot scala aan hulpmiddelen en op maat gemaakte technische oplossingen wil aanbieden aan revalidanten. Zij is revalidatiearts op de afdeling dwarslaesie en medisch manager van het cluster dwarslaesie/orthopedie in De Hoogstraat. ‘Met de innovaties in de proeftuin willen wij revalidanten meer zelfstandigheid geven. We richten ons vooral op mensen met een hoge dwarslaesie, een cerebrale parese met veel uitval en op personen met het locked-in-syndroom. Dit laatste is een neurologische toestand waarbij iemand vrijwel geheel is verlamd maar nog volledig bij bewustzijn is en goed functionerende zintuigen heeft. Jaarlijks komen er zo’n vijftien mensen in Nederland bij met dit syndroom. Voor hen hebben we een speciale locked-in-poli. Met de proeftuin willen we technische ondersteuning bieden op het gebied van communicatie, rolstoelrijden, computerbediening en slikken.’
Met innovaties in de proeftuin willen wij revalidanten meer zelfstandigheid geven
Revalidatiearts Catja Dijkstra
In feite bestaat de proeftuin volgens Dijkstra al langer, maar krijgt deze nu een meer officiële status. Al enkele jaren houdt een team, bestaande uit revalidatiearts, ergotherapeut, logopedist en revalidatietechnicus, zich bezig met nieuwe hulpmiddelen voor genoemde doelgroepen. Een van de teamleden is ergotherapeut Katia Gitsis. ‘We kijken eerst welke functies bij de revalidant nog goed zijn. Dan gaan we uitzoeken hoe we die kunnen benutten met aanpassingen en hulpmiddelen. Je adviseert dus wat het meest functioneel, betrouwbaar en veilig is. De keuze ligt uiteindelijk bij de persoon in kwestie. De stichting Unlocked heeft deze bril voor ons betaald, zodat wij als revalidatiecentrum er ervaring mee kunnen opdoen. We hopen dat gemeenten dit hulpmiddel, dat minimaal 7.000 euro kost, als een besturingsoptie voor een rolstoel gaan beschouwen en dus voor revalidanten vergoeden. Maar eerst gaan we de meerwaarde ervan nog grondig onderzoeken.’
Willie Wortel
De spil van het team is revalidatietechnicus en werktuigbouwkundige Quido de Valk, intern ook wel Willie Wortel genoemd. Hij volgt de technologische ontwikkelingen voor revalidanten wereldwijd op de voet. Zo kwam hij de Munevo DRIVE tegen, die momenteel ook wordt in revalidatiecentrum Heliomare bij dwarslaesiepatiënten wordt getest. In Duitsland is de bril al op de markt. Daar wordt hij door de verzekering vergoed. Ook zelf maakt De Valk aanpassingen om het zelfstandig functioneren mogelijk te maken. Hij licht toe dat het vooral om mensen gaat die geen of een zeer beperkte hand-arm-functie hebben. Een goed voorbeeld van iemand die hij heeft geholpen, is Chantal Woudenberg (39). Zij heeft het locked-in-syndroom als gevolg van een infarct in de hersenstam. De Valk: ‘Een van de weinige bewegingen die zij nog kan maken, is het strekken van haar rechterpink. Ik heb een knopje gemaakt waarmee ze via een spalkje de rolstoel kan voortbewegen.’
Dat bedienen kost echter veel tijd en de voortbeweging gaat vaak met horten en stoten. Omdat Woudenberg nog wel hoofdbewegingen kan maken, is ze misschien een geschikte kandidaat voor de Munevo DRIVE. Na Luppens mag zij vandaag voor de tweede keer de slimme bril uitproberen. Op de vraag wat ze van deze nieuwe ontwikkeling vindt, geeft ze via een beeldschermpje met oogbesturing antwoord. Een computerstem vertelt dat ze het fijn vindt maar dat het bedienen nog lastig is. ‘Zonder hoofdsteun is het moeilijk het hoofd omhoog te houden. Maar deze bril geeft me wel meer vrijheid en zelfredzaamheid. Ik ben heel blij dat ik als een van de eersten in Nederland dit mag testen.’ De Valk zegt dat het probleem met het hoofd misschien is op te lossen met een aangepaste hoofdsteun en nekoefeningen onder begeleiding van een fysiotherapeut.
De televisie bedienen
De revalidatietechnicus legt uit dat de Munevo DRIVE in principe meer kan dan alleen een rolstoel aansturen, mits de software daarop wordt aangepast. ‘Dankzij de Bluetooth-technologie kun je met deze smart glass ook al een computer en een mobiele telefoon bedienen. Je maakt dan via het display op de bril menukeuzes met korte hoofdbewegingen. Maar je kunt ook denken aan het bedienen van gordijnen, verlichting, televisie en alarmering. Samen met Munevo willen we de bril optimaal benutten en breed inzetbaar maken zodat de zelfstandigheid van revalidanten verder kan toenemen.’ Luppens kijkt er al naar uit. ‘Nu heb je te maken met allerlei losse systemen. Dat is niet zo handig. Als die geïntegreerd zouden worden in deze bril, is dat natuurlijk fantastisch. Dat geeft me meer vrijheid en dan wordt mijn handicap een stuk minder.’
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Leer en Innovatie Team maakt revalidatiesector aantrekkelijker voor studenten
Dit is waarom de Sint Maartenskliniek steeds meer operaties in eigen huis laat uitvoeren
Geertje kreeg na haar hersenletsel snel de juiste herstelzorg, maar dat is niet vanzelfsprekend
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
De Pronkhoek
Anneke Welkamp geselecteerd voor presentatie op ESPRM in Slovenië
