Passende zorg: niet minder maar anders!
De zorg moet veranderen, meer ruimte voor passende zorg. De wachttijden lopen op, de zorgverleners hebben het druk. En we worden ouder en hebben meer zorg nodig. Dit betekent dat iedereen in beweging moet gaan komen. Maar de Patiëntenfederatie is ervan overtuigd dat de zorg niet minder hoeft, maar wel anders. Wij hebben de Zorgbelofte aangeboden: wat kan de patiënt zelf doen en wat kan hij van de zorg verwachten?
Auteur
DRS. K. (KLAARTJE) SPIJKERS
Senior adviseur team Medisch Specialistische Zorg Patiëntenfederatie Nederland
Fotografie
PATIËNTENFEDERATIE NEDERLAND
fotograaf Colijn van Noort
Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is een jaar op streek en heeft als doel de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. De Patiëntenfederatie is medeondertekenaar van dit akkoord. Niets doen is wat ons betreft geen optie. Veel patiënten ervaren nu al tekorten en beperkte toegang tot (huisartsen)zorg of staan op een wachtlijst voor ziekenhuis- en verpleeghuiszorg. De zorg wordt voor meer mensen steeds lastiger te betalen door de stijgende en stapeling van zorgkosten. Het is daarom belangrijk dat partijen gezamenlijk werken aan concrete veranderingen waarbij passende zorg centraal staat.
De Patiëntenfederatie bestaat 30 jaar en representeert meer dan 200 patiëntenorganisaties die zich rondom patiënten met chronische aandoeningen hebben georganiseerd.
Patiëntenfederatie Nederland is ervan overtuigd dat ondanks de steeds krapper wordende arbeidsmarkt en toenemende vergrijzing in Nederland, de zorg voor patiënten niet minder hoeft te worden. Daarvoor moeten we de zorg met elkaar wel anders organiseren.
‘Patiënten moeten erop kunnen
rekenen dat goede revalidatie voor
iedereen relatief dichtbij beschikbaar
is en blijft’
Patiëntenfederatie Nederland vindt dat het helder moet zijn waar patiënten op kunnen rekenen en dat patiënten(organisaties) beter betrokken moeten worden bij de inrichting van passende zorg. Dit vindt in onze optiek onvoldoende plaats; in de regiobeelden en plannen die momenteel worden gemaakt door alle partijen ontbreekt grotendeels actieve deelname van patiënten en burgerinitiatieven. Hun wensen en ervaringen worden onvoldoende benut.
Passende zorg
Om in Nederland tot passende zorg voor patiënten te komen, zijn er concrete veranderingen nodig. Uit recent onderzoek van de Patiëntenfederatie blijkt dat patiënten goed op de hoogte zijn van uitdagingen in de zorg en dat 80% van de huidige patiënten zich zorgen maakt om de toekomst van hun zorg. Hoe ziet de zorg in Nederland er in de toekomst uit voor patiënten? Wat kunnen of moeten zij dan zelf doen? Welke ondersteuning kunnen zij krijgen? En waar kunnen zij terecht voor goede zorg?
minister VWS Ernst Kuipers, oktober 2023.
Passende zorg betekent wat ons betreft in ieder geval dat zorg patiëntgericht is, met aandacht voor de mens achter de ziek(t)e: meer mens, minder patiënt. Dichtbij als het kan, verder weg als het moet. Niet elke (zorg)vraag heeft een oplossing vanuit de zorg nodig: zo kan ook ondersteuning vanuit de gemeente nodig zijn, of kan de oplossing volledig vanuit de sociale basis worden gevonden. Dit betekent wel dat ons zorglandschap écht anders ingericht moet worden. Zorg- en hulpverleners moeten dan goed samenwerken, vanuit de patiëntvraag en vanuit één dossier, zodat de patiënt regie kan voeren waar dat mogelijk is. Onze overtuiging is dat dit dé manier is om goede zorg te bieden die toegankelijk en betaalbaar is, met meerwaarde voor mens en samenleving.
De Zorgbelofte: waar kunnen patiënten (straks) op rekenen?
Wij (de IZA-partijen) moeten in staat zijn om zowel aan patiënten als professionals een heldere, concrete toekomstvisie te schetsen. De Patiëntenfederatie heeft daarom het initiatief genomen voor de Zorgbelofte: waar kunnen inwoners in Nederland straks op rekenen? Wat moet het resultaat zijn van al onze inspanningen – wat beloven we?
Die Zorgbelofte moet en kan niet alleen van ons als patiëntenkoepel zijn, maar juist samen met alle IZA-partners moet er invulling aan worden gegeven. Vanzelfsprekend hebben we wel ideeën over waar inwoners van Nederland straks op moeten kunnen rekenen, namelijk dat:
- het in de zorg om kwaliteit van leven draait; meer mens, minder patiënt;
- de zorg erop gericht is mensen zoveel mogelijk thuis of dichtbij huis regie over hun leven te laten houden en dat ze daarbij zo nodig ondersteund kunnen worden;
- de basis goed op orde is: denk aan een toegankelijk en met de zorg samenwerkend sociaal domein, voldoende goede huisartsenzorg, tijdig medisch specialistische zorg in de regio (of daarbuiten bij complexe of zeldzame zaken), wijkverpleging en langdurige verpleging;
- de zorg volop gebruik maakt van – veilige en laagdrempelige – digitale mogelijkheden, zodat je niet voor alles naar een zorgaanbieder hoeft;
- mensen die het zelf en met hun omgeving niet meer redden, passende zorg en ondersteuning krijgen; thuis of in een zorginstelling.
Andere inrichting zorglandschap
Het kunnen voldoen aan deze zorgbelofte vraagt om veranderingen in de zorg vanuit de overheid, verzekeraars, zorgaanbieders, maar ook patiënten zelf hebben een rol om de zorg voor iedereen beschikbaar te houden. Wij geloven in deze wederkerigheid. Patiënten moeten bijvoorbeeld erop kunnen rekenen dat goede revalidatie voor iedereen relatief dichtbij beschikbaar is en blijft. Wij denken ook dat dat kan. Door bijvoorbeeld aan de kant van de revalidatieartsen digitale innovaties te versnellen, (zoals meer gebruikmaken van e-consults of thuismonitoring van oefeningen) maar aan de andere kant er ook voor te zorgen dat de zorg toegankelijk en beschikbaar is, en altijd aansluit bij de behoefte van de individuele patiënt. Alleen op die manier houden we voldoende capaciteit beschikbaar voor patiënten die een revalidatiearts fysiek moet zien.
Daarnaast is het belangrijk dat er breder dan alleen strikt medisch gekeken en gehandeld wordt, omdat er dan ook oplossingen opkomen die niet binnen het zorgdomein opgelost moeten en kunnen worden. Voor goede transmurale samenwerking, met de patiënt in de lead, is voor correcte informatie-uitwisseling uitermate belangrijk dat deze gestroomlijnd wordt. Daarom is het belangrijk dat niet-zorgpartijen aansluiten bij het IZA. Zoals de VNG mede-partner is bij dit akkoord en goede samenwerking tussen medisch en sociaal domein in de praktijk tot stand wordt gebracht. Zo zijn we ook beter in staat om te werken aan preventie, waar ook gemeenten een belangrijke rol in hebben. Hierdoor kan vanuit het sociaal domein bijgedragen worden aan het aanbod ter verbetering van zelfredzaamheid.
Dit vraagt dus om een écht andere inrichting van ons zorglandschap. Waarin zorg- en hulpverleners goed samenwerken vanuit de patiëntvraag en vanuit één dossier, zodat mensen met een ziekte zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven functioneren met een goede kwaliteit van leven. De wijzigingen in de zorg zullen breed zijn, inclusief de revalidatiezorg. Ik ben benieuwd hoe deze zorg in een veranderend zorglandschap een plek heeft in het herstel van patiënten of preventief ter voorkoming van zwaardere zorg. Hierover blijven wij graag in gesprek met alle partijen, inclusief de revalidatie.
Gerelateerde artikelen NTR
Netwerk Pijnrevalidatie Limburg
Revalidatiearts aan zet voor passende zorg
Samenwerking tussen universiteiten en revalidatiecentra bij wetenschappelijk onderzoek. Hebben ze elkaar nodig?
Integraal Zorgakkoord: kansen voor de revalidatiesector
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Vernieuwde aanpak voor revalidatie na IC-opname
Van kinderzorg naar volwassenzorg: ‘Zorg voor een soepele overgang en geen harde knip’
Het ‘state of the (he)art’-revalidatieprogramma van Revant
