3 oktober 2024

De implementatie van AI in de medische wereld lijkt onvermijdelijk en zal het toekomstbeeld kleuren. We zullen daarom nu moeten zorgen dat dit ook onderdeel wordt van het medisch onderwijs. Dit artikel bespreekt de implicaties en mogelijkheden van AI in de opleiding tot (revalidatie)arts, zowel medisch-inhoudelijk als onderwijs technisch.

Auteurs
PROF. DR. G.M. (CLEMENS) ROMMERS

Revalidatiearts, MUMC+ Maastricht/Maastricht University

DRS. E.M.H. (EVA-MARIA) STEVENS-LEFFERTS
Revalidatiearts Sint Maartenskliniek ziekenhuisaffiliaties Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en Maasziekenhuis Pantein Boxmeer (recent opleiding afgerond bij Adelante)

DR. E. (ERIK) DE KLERK
Revalidatiearts, Adelante revalidatiecentrum, locatie Hoensbroek

‘It is clear to me that AI will
never replace physicians – but
physicians who use AI will
replace those who don’t’
J. Ehrenfeld, president of the American Medical Association 07-10-2023

We staan aan het begin van een nieuwe periode waarin artificial en/of augmented intelligence (AI) niet alleen de manier veranderen waarop we geneeskunde bedrijven, maar ook hoe we toekomstige artsen opleiden.1 Wij gebruiken in dit artikel – in lijn met de American Medical Association – de term augmented intelligence in plaats van artificial intelligence om de visie te weerspiegelen dat AI geen vervanging zal zijn van een arts, maar de besluitvorming van artsen kan ondersteunen. AI zal een onderdeel worden van de medische opleiding en praktijk. Hoe bereiden we onze toekomstige (revalidatie)artsen hierop voor? Wat zijn de kansen en valkuilen die we kunnen verwachten? De eerste ervaringen stemmen hoopvol, maar het onderwijs zal grondige afstemming vergen van onderwijsontwikkelaars, onderwijskundige ondersteuning en de makers van het curriculum van de toekomst.

Vorig jaar slaagde een AI-algoritme voor het meerkeuzegedeelte van Medical Licensing Examination, het Amerikaanse artsexamen.2 Met de groeiende beschikbaarheid van en interesse in toepassingen van AI in de gezondheidszorg is het belangrijk ervoor te zorgen dat (toekomstig) artsen de kennis en hulpmiddelen hebben om ermee om te gaan. We kunnen een aantal gebieden onderscheiden waar AI nu al een belangrijke rol speelt en die als startpunt kunnen dienen.1,3,5,6 Dat zijn:

‘Eén van de grootste uitdagingen
in medische vervolgopleidingen
is het leren omgaan met AI’

Eén van de grootste uitdagingen in medische vervolgopleidingen is dus het leren omgaan met AI. Computers die met AI werken zijn minder voorspelbaar qua procedure en resultaat.1 De onderliggende modellen die gebruikt worden zijn namelijk voor mensen niet langer te volgen (de zogenaamde lack of explainability) én kunnen (afhankelijk van het systeem) ook nog constant veranderen.5 Hierdoor kan het voorkomen dat een model gaat ‘hallucineren’ (onzin creëren) of antwoorden geven waar een sterke bias aan ten grondslag ligt. Hier zouden (toekomstig) artsen mee moeten leren werken, zoals we nu bias in wetenschappelijk onderzoek inschatten, en ernaar handelen.5

Daar is echter wel transparantie voor nodig. Momenteel zijn er vele niveaus van gebrek aan transparantie bij AI, zoals op welke datasets de modellen getraind werden, of dit statisch of dynamisch is gebeurd, de mate van kwaliteitscheck die plaatsvond tijdens de training van de modellen, de gebruikte onderliggende statische methoden om de modellen op te bouwen en genomen stappen om bias te verminderen.3 Het liefst zou, voorafgaand aan het gebruik, een beschrijving van het model wenselijk zijn, gelijkend op de methode-paragraaf van een wetenschappelijk artikel.3 De fabrikanten van AI zijn echter erg terughoudend met gedetailleerde gegevens over vrijwel alle bovenstaande facetten.
Hoewel programma’s als Chat GPT, Gemini en Claude met wat limitaties gratis of voor een relatief laag bedrag aan consumenten worden aangeboden gaan er enorme bedragen om in het ontwikkelen van AI. Dit leidt tot grote risico’s bij het ‘omvallen’ van grote aanbieders als de inkomsten tegenvallen.3 Voor een volledige implementatie van AI in de gezondheidszorg is het noodzakelijk om ook naar de financiering te gaan kijken met ministerie, verzekeraars en andere betrokkenen. Daarnaast speelt het probleem van de afhankelijkheid van de aanbieders.3,6 Welke partijen zijn betrouwbaar en stabiel genoeg om langdurige oplossingen aan te bieden? Op dit moment zijn er ook nog belangrijke gaten in de regelgeving en aansprakelijkheid, hoewel hier recent wel stappen in genomen zijn om één en ander te reguleren.3,6 Zo gauw er meer duidelijkheid is over deze aspecten, dient er ook onderwijs over gegeven te worden aan medisch studenten.

AI in de opleiding tot revalidatiearts?

De American Medical Association (AMA) heeft al sinds 2019 officiële werkgroepen om de rol van AI in de medische opleiding in goede banen te leiden. De basishouding is dat AI de dokter nooit zal vervangen, maar dat dokters die deze tools niet efficiënt gaan inzetten in de (nabije) toekomst gaan achterlopen.
In Nederland is er nog geen eenduidig beleid, maar de algemene houding van de faculteiten geneeskunde in Nederland is terughoudend in het toestaan van AI als hulpmiddel. In recente teksten van de examencommissie van de Faculty of Health, Medicine and Life sciences (FHML) van de Universiteit van Maastricht wordt het verboden om AI te gebruiken. Het gebruik van AI wordt dan als plagiaat aangemerkt. Internationaal zijn er ook andere ontwikkelingen, zo werd op het laatste wereldcongres van de AMEE (Association for Medical Education in Europe) stelling genomen om AI juist wel vrij baan te geven in de opleidingen. Dit vanwege de snelle ontwikkelingen maar ook vanwege de kansen die het biedt in het opleiden van artsen, zoals gepersonaliseerd onderwijs.5,7 Daarbij kan onderwijs worden aangepast aan het huidige niveau van de student, maar ook aan persoonlijke behoeften en wensen. Ook het genereren van oefensituaties zoals casussen of zelfs VR-omgevingen is iets wat eenvoudig aan AI overgelaten kan worden.5 Natuurlijk is er ook een rol weggelegd bij administratieve taken en wetenschappelijk onderzoek.

In onze ervaring wordt AI op dit moment in de opleiding revalidatiegeneeskunde nog maar sporadisch en niet structureel ingezet, bijvoorbeeld bij het schrijven en samenvatten van teksten, vlug een overzicht krijgen over een onderwerp, verbreding van differentiaaldiagnoses en het opzoeken van informatie over zeldzame diagnoses of klinische verschijnselen.

Go of No-go?

Ons inziens gaat het de komende jaren om het professioneel inzetten van AI in de opleiding (revalidatie)geneeskunde en het zoeken naar mogelijkheden en oplossingen voor de problemen rondom AI. Het onderwijs rondom AI zou wereldwijd onderdeel moeten worden van medische curricula. De toepassingen van AI zullen bruikbaar zijn in het leerproces zelf en op de medisch werkvloer. Daarnaast is het van groot belang toekomstige collega’s op te leiden in professioneel inzetten van AI in de praktijk. We zullen dit proces niet alleen moeten volgen, maar juist proactief moeten vormgeven.

Doe een test met AI

Voor de collega’s die nog geen of zeer beperkt ervaring hebben met AI: maak eens een (gratis) account aan bij openai.com, en open het ChatGPT scherm. Typ bijvoorbeeld: ‘leg me uit wat het verschil is tussen decubitus bij een dwarslaesiepatiënt en decubitus bij een patiënt met diabetes mellitus’. Check het antwoord op juistheid, compleetheid en probeer eens in te schatten hoeveel tijd het had gekost om een vergelijkbaar antwoord te krijgen met andere zoekmethoden (boeken, wetenschappelijke literatuur, traditionele zoekmachines).

Referenties

  1. Introduction to artificial intelligence (AI) in Health Care: Artificial Intelligence Learning Series. Introduction to Artificial Intelligence (AI) in Health Care: Artificial Intelligence Learning Series | Artificial Intelligence | Training for Future Physicians from AMA ChangeMedEd | AMA Ed Hub (ama-assn.org). Last accessed 14-06-2024.
  2. Crigger E, Reinbold K, Hanson C, et al. Trustworthy Augmented Intelligence in Health Care. J Med Syst 2022;46:12: https://doi.org/10.1007/s10916-021-01790-z
  3. Mycin: https://en.wikipedia.org/wiki/Myci , Last accessed 14-06-2024.
  4. Kung TH, Cheatham M, Medenilla A, Sillos C, De Leon L, Elepaño C, et al. Performance of ChatGPT on USMLE: Potential for AI-assisted medical education using large language models. PLOS Digit Health 2023;2:e0000198. https://doi.org/10.1371/journal.pdig.0000198
  5. Lomis K, Jeffries P, Palatta A, Sage M, Sheikh J, Sheperis C, Whelan A. Artificial Intelligence for Health Professions Educators. Discussion Paper. NAM Perspect 2021;2021:https://doi.org/10.31478/202109a.
  6. Khan B, Fatima H, Qureshi A, et al. Drawbacks of Artificial Intelligence and Their Potential Solutions in the Healthcare Sector. Biomed Mater Devices 2023;1:731-8. https://doi.org/10.1007/s44174-023-00063-2
  7. Man M, Chung T, et al. Potentials and implications of ChatGPT in undergraduate medical education: a scoping review. Technology Enhanced Learning.

Gerelateerde artikelen NTR

Stap voor stap en samen op weg naar passende AI in de revalidatiezorg

In het rapport ‘Artificiële Intelligentie en passende zorg’ van het Zorginstituut Nederland worden kansen en uitdagingen van AI binnen de…

Dokter AI: Wie is er beter in het beantwoorden van klinische vragen, de arts of AI?

Er zijn online verschillende AI-tools beschikbaar die antwoord geven op zo ongeveer elke vraag die je stelt. Wat zou het…

‘De belangrijkste vraag: is technologie überhaupt de oplossing voor het probleem?’

Moraalfilosofe Katleen Gabriels ziet dat technologisch paternalisme op de loer ligt Ook de revalidatiesector omarmt technologische vooruitgang en AI- en…

Thuis meten van dystonie bij kinderen

Kunstmatige intelligentie voor bewegingsanalyse in de thuissituatie Innovatie Dystonie is een neurologische bewegingsstoornis, gekenmerkt door onwillekeurige spiersamentrekkingen, die forse impact…

Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine

Een app en ondersteuning geven patiënt Rob (73) de regie over de behandeling van ALS

Met nieuwe wetenschappelijke projecten, vullen revalidatieartsen en onderzoekers de kennishiaten uit de recente Kennisagenda Revalidatiegeneeskunde. Het digitale zorgplatform ALS Thuismeten…

Revalideren in virtual reality? Ook met hersenletsel kan dat op een veilige manier

Revalidatieprofessionals zetten steeds vaker Virtual Reality in. Revalidanten kunnen dan in een veilige, stimulerende omgeving doelgericht trainen voor de ‘echte’…

eHealth bij Adelante: onlosmakelijk onderdeel van de best mogelijke zorg

‘Een verandering vindt plaats omdat gewone mensen buitengewone dingen doen’, zei oud-president Barack Obama. Revalidatie Magazine brengt een ode aan…

De sleutel tot succes van de PGO? Een heldere voorlichting

De regeling VIPP 5 draait om de uitwisseling van medische gegevens tussen zorginstellingen én de uitwisseling met patiënten via een Persoonlijke Gezondheidsomgeving…